قهوه ساز سایفون که به قهوه‌ساز خلأ هم معروف است وسیله‌ای دستی است که برای دم کردن قهوه دمی با آن به دمای دقیق، توجه و کمی مهارت نیاز داریم. در عین حال قهوه دمی شفاف و قهوه ای بدون تفاله خواهیم داشت. سایفون دو بخش دارد. قسمت بالایی آن برای پودرقهوه و قسمت پایینی برای آب است. کانالی محفظه پایین را به محفظه بالا مرتبط کرده است. یک پایه نگهدارنده این دو بخش را متصل میکند. شعله زیر محفظه پایین قرار می‌گیرد.
در مدل خانگی کف محفظه پایین صاف است و می‌توان آن را مستقیم روی شعلهٔ گاز قرار داد. این قهوه‌ساز بیشتر به ظرف‌های آزمایشگاهی شباهت دارد تا قهوه‌ساز. آب در قسمت‌پایین ریخته می‌شود. شعله زیر آن شعله روشن می‌شود. آب بعد از چند دقیقه به می‌جوشد. بخار آب در حباب پایینی قهوه ساز سایفون جمع و باعث ایجاد فشار می‌شود. فشار باعث می‌شود آب از راه کانال به محفظهٔ بالایی قهوه ساز سایفون منتقل شود و با پودر قهوه مخلوط تا عصاره گیری شود.وقتی همهٔ آب به حباب بالایی قهوه ساز سایفون منتقل شد در حباب پایینی قهوه ساز سایفون خلأ ایجاد می‌شود و با خاموش کردن منبع حرارت فشار هم از بین می‌رود. خلأ و جاذبه، قهوه را از محفظه بالا به محفظی پایین می‌برد. برای اینکه تفاله قهوه وارد محفظه پایین نشود، کف محفظه بالا فیلتر میگذارند.
تاریخچه
اولین بار قهوه ساز سایفون در دههٔ ۱۸۳۰ توسط شرکت آلمانی لوئِف آن متولد شد. در سال‌های بعد چندین اختراع دیگر برای بهبود طراحی قهوه سایفون لوئِف ثبت کردند. در سال ۱۸۴۱ بود که مادام واسیو از شهر لیون فرانسه اختراعی مثل قهوه سایفون را به نمایش گذاشت. این اختراع دو حباب شیشه‌‌ای روی هم داشت که یک قاب آن‌ها را نگه داشته بود. ظاهری چشم‌نواز که تاجی فلزی داشت و شیری داشت که با آن بتوان قهوه را از قسمت پایین سرو کرد.
ظاهر قهوه‌ساز مشخص است که برای سالن غذاخوری‌هتل یا اتاق‌پذیرایی طراحی‌شده. این اولین قهوه ساز سایفون بود که به‌صورت تجاری تولید شد. حدوداً هم‌زمان با مادام واسیو، مخترعی اسکاتلندی به نام ناپیر نسخه‌ای از قهوه سایفون را ساخت. برخلاف مادام واسیو، ناپیر هرگز اختراع قهوه سایفون خود را ثبت نکرد. اما سایفون او برای چند سالی معروف بود و در سال ۱۸۵۶ به خاطر نمایش قهوه‌ساز ناپیر در موسسهٔ مهندسان مکانیک و پذیرایی رایگان از مهمانان‌شان در اولین جلسهٔ موسسه در گلاسکو از این موسسه جایزه گرفت. در اوایل قرن بیستم در آمریکا قهوه سایفون محبوب شد و آن را به‌صورت انبوه تولید کردند و به هتل‌ها و کافی‌شاپ‌ها فروختند.
تغییرات قهوه ساز سایفون به مرور زمان
در سال ۱۹۱۰ خانم آن بریجز و خانم ساتن، دو خواهر اهل شهر سالِم در ایالت ماساچوست اختراعی به نام سیلِکس را ثبت کردند که از جنس پیرکس بود. احتمالاً آن‌ها سیلکس را خودشان طراحی نکردند. بلکه حق ثبت این اختراع را خریدند، مقدمات تولید آن را فراهم کردند و آن را به هتل‌ها، کافه‌ها و موسسات تجاری فروختند. این طراحی سیلکس بسیار ساده‌تر از نسخه‌های قبلی قهوه‌ساز‌هایی بود که روش کار آن‌ها سیستم خلأ است و همین طراحی تقریباً بدون تغییر باقی ماند.
با گذشت زمان طراحی سیلکس را طوری تغییر دادند تا بتوان آن را در آشپز‌خانه هم به راحتی استفاده کرد. ازجمله این که ته حباب پایینی قهوه سایفون را صاف ساختند تا بتوان آن را روی شعلهٔ گذاشت و حباب بالایی را باریک‌تر ساختند تا تعادل بهتری داشته باشد. در سال‌های ۱۹۳۰ تا ۱۹۵۰قهوه ساز سایفون کم‌کم وسیله‌ای محبوب برای دم آوری قهوه در خانه شد. سایفون اولین قهوه‌سازی بود که با آن می‌شد در خانه قهوه دم کرد. اواخر قرن بیستم استفاده از قهوه ساز سایفون کم‌رنگ شد. زیرا مردم به دنبال راهی ساده‌تر برای دم‌کردن قهوه در خانه بودند. امروزه سازنده‌های بزرگی در دنیا انواع سایفون‌ها را تولید می‌کنند و هر دو مدل قهوه ساز روگازی و قهوه ساز رومیزی آن تولید می‌شود.
قهوه ساز هم تراز
تاریخچهٔ قهوه‌ساز خلأ بدون این که از قهوه‌ساز‌های هم‌تراز سخن بگوییم ناقص است. قهوه‌ساز هم طراز نوعی سایفون است که محفظه‌‌های آن به جای این که یکی روی دیگری باشد در کنار هم قرار دارد و ظاهر آن کمی پیچیده‌تر به‌نظر می‌رسد. همچنین برخلاف سایفون‌های استاندارد که باید حواسمان باشد شعله را به‌موقع خاموش کنیم، قهوه‌ساز‌های هم‌تراز طوری طراحی شده‌اند که وقتی محفظهٔ آب خالی شد شعله خودبه‌خود خاموش می‌شود. زمانیکه محفظهٔ آب خالی شد سبک می‌شود و بالا می‌رود، درپوش شعله بسته و شعله خاموش می‌شود. استفاده از قهوه ساز های سایفون هم‌ترادر اواسط دههٔ ۱۸۰۰ در مراسم‌های رسمی اروپاییان بسیار مرسوم بود. کم‌کم مردم راحتی را به فخر فروشی ترجیح دادند و استفاده از آن‌ها کم‌رنگ شد. مردم با آمدن قهوه‌ساز‌خلأ دوباره به سایفون‌های هم‌تراز علاقه‌مند شدند.
ویژگی مهم یک قهوه دمی خوب
ویژگی‌های مختلفی در هر فنجان قهوه وجود دارد که با بررسی آن‌ها می‌توانیم کیفیت و عطر و طعم قهوه را بسنجیم. بعضی از این ویژگی‌ها به نوع دانه‌ی قهوه ای که استفاده می‌کنیم بستگی دارد، بعضی به نوع رست قهوه(برشته کاری) و بعضی به نوع دم کردن قهوه و بعضی هم به قهوه ساز. یکی از ویژگی‌هایی که به نوع دم کردن قهوه مربوط می‌شود شفافیت قهوه است. شفافیت قهوه باعث می‌شود بتوانیم طعم‌های مختلف در قهوه را راحت‌تر تشخیص بدهیم. ویژگی دیگر بادی قهوه است. بادی غلظت قهوه را مشخص میکند. بادی و شفافیت اغلب رابطه‌ای الاکلنگی دارند. یعنی هرچه بادی قهوه بیشتر باشد شفافیت قهوه کمتر است و برعکس. در قهوه ساز سایفون این دو ویژگی به تعادل رسیده‌است و هر دو طرف آن در میانه قرار دارد. قهوهٔ سایفون غنی و خوش طعم است. به همین دلیل متخصصان این قهوه ساز را ستایش می‌کنند.
دم کردن قهوه در سایفون
خرید قهوه از فروشگاه قهوه آبان
- در اولین قدم در دم کردن قهوه باید دان قهوه را آسیاب کرد. برای این کار باید دانه های قهوه را در اندازه متوسط آسیاب کرد. اندازه دانه های قهوه باید کمی از اسپرسو درشت تر باشد.
- بعد از آسیاب کردن قهوه، آب را در درون قوری قهوه زیرین قهوه ساز سایفون می ریزیم. نسبت آب و پودر قهوه کاملا سلیقه ای است، اما برای اولین بار می توانید از ترکیب ۷ گرم قهوه و ۱۰۰ سی سی آب استفاده کنید.
- فیلتر را در قوری‌بالا قرار و فنر آن را از لوله‌ای که این دو قوری را به هم متصل می کند، عبور می‌دهیم.
- قهوه ساز را بر روی حرارت قرار می دهیم. حرارتی که مناسب است، وارمر و برنر می باشد.
- آب پس از جوشیدن، از محفظه پایین به محفظه بالا می‌رود.
- پودر قهوه را به آب اضافه می کنیم و آن را هم می‌زنیم تا به خوبی با هم ترکیب شوند.
- بعد از گذشت چند دقیقه از روی حرارت برمیداریم. با کم شدن حرارت خلا موجود در قوری زیرین باعث می شود عصاره قهوه از قوری بالایی به قوری پایینی ریخته شود.
- بعد از اینکه کاملا عصاره قهوه به مخزن پایینی قهوه ساز وارد شد، مخزن بالایی را برداشته و قهوه ای که آماده شده است را در درون فنجان قهوه می ریزیم.
میزان دم کشیدن قهوه در سایفون از ۱ الی ۱۲ دقیقه می باشد. این زمان به نوع قهوه و سلیقه شما بستگی دارد. نوش جان.
ویدیو آموزشی دم کردن قهوه با قهوه ساز سایفون در صفحه اینستاگرام قهوه آبان
